Net als veel toonaangevende architectuurbureaus investeren wij veel tijd in het onderzoek naar materialen en bouwmethoden. Uiteindelijk willen we toe naar een optimale combinatie van esthethiek, duurzaamheid, lage onderhoudseisen en kosten. Natuurlijk denk je hierbij aan zo laag mogelijke kosten, maar je kunt beter denken aan redelijke kosten. Daarmee willen we zeggen, kosten die in een redelijke verhouding staan tot de schoonheid en duurzaamheid van het materiaal. Geprefabriceerde draagconstructies bieden grote voordelen op het gebied van duurzaamheid en kwaliteit. In deze post gaan we in op het gebruik van geprefabriceerde draagconstructies.
Unieke details versus praktische uitvoerbaarheid
Veel van onze mooiste details ontwerpen we handmatig en één voor één. We scheppen plezier in dat proces, want het geeft ons de kans om het nuttige en technische te verenigen tot we een esthetisch geheel hebben. Een goed ontworpen detail, een ontmoeting van vlakken of materialen, is iets dat een gebouw mooi maakt. Daarbij moet je denken aan systemen voor luiken, ramen die in de wand verdwijnen, een speciale trap of gewoon een verborgen plint. We doen dit ontwerpen niet alleen, dit gaat in samenspraak met een team van uitstekende technische experts met wie we op de bouw samenwerken. Het hele team is nodig om hoogstaande architectuur te kunnen maken.
Maar daarnaast houden we natuurlijk ook oog voor het budget. We werken voor cliënten met heel verschillende financiële situaties, maar zelfs degenen met een hoog budget zijn precies als het gaat om het budget voor de bouw. En dat is waar onze interesse in het gebruik van geprefabriceerde draagconstructies vandaan komt. In de afgelopen jaren hebben we diverse systemen toegepast, zowel geprefabriceerd beton als systemen die hout als grondstof gebruiken. Op dat gebied vinden we bijvoorbeeld CLT (Cross Laminated Timber), dat bestaat uit zeer grote constructief dragende panelen, maar ook houtskeletbouw. In veel projecten passen we een hybride draagconstructie toe, waarbij CLT wordt gebruikt voor vloeren en daken, en houtskeletbouw voor de wanden.
Wat zijn de voordelen van prefabriceren?
1. Controle van de materiaalstroom
Prefabriceren brengt diverse voordelen met zich mee. Ten eerste verkleinen we de kans op vervuiling van de bouwplaats, omdat de hoeveelheid materiaal die naar de bouw wordt gebracht geheel wordt gebruikt. Vervuiling is een groot probleem op de bouw, en in Spanje vinden wij dat de bouwplaats vaak veel te rommeling is, hetgeen vervuiling in de hand werkt. Helaas kunnen wij niet elke dag de hele dag op de bouw rondlopen om de bouwvakkers hierop aan te spreken. Maar we kunnen wel controleren welke materialen naar de bouwplaats worden gebracht; als we de materiaalstroom kunnen controleren door een deel van het gebouw elders te prefabriceren, schieten we al een hoop op.
2. Kwaliteitscontrole en supervisie
Ten tweede wordt een geprefabriceerde draagconstructie vervaardigd onder fabrieksomstandigheden. Dit betekent dat er totale controle is op de uitvoeringskwaliteit. In plaats van een langdurige ruwbouwfase waarbij wij ter plaatse controle moeten uitoefenen, is de kwaliteit te controleren middels digitale vergaderingen met de fabrieks ingenieurs. Het is namelijk zo dat prefab systemen tot op de millimeter worden uitgewerkt in speciale 3D computer programma’s voor de panelen worden gefabriceerd. Hierdoor kunnen wij het gebouw volledig plannen, voordat het exact volgens plan wordt uitgevoerd.
3. Herverbruik van afval
Ten derde is er niet alleen minder afval op de bouwplaats, maar wordt het bouwafval dat tijdens het productieproces vrijkomt grotendeels herverwerkt. Dit leidt tot een gesloten afvalstroom die bijdraagt tot een duurzaam gebouw. Als gevolg hiervan scoort zelfs een draagconstructie van geprefabriceerd beton behoorlijk hoog op het gebied van duurzaamheid. Beton zelf is dan wel niet een duurzaam materiaal, maar in sommige gevallen wel het materiaal bij uitstek voor een bepaald gebouw. Het gebruik van geprefabriceerde draagconstructies vermindert het materiaalverbruik en de afvalstroom. 
Enkele voorbeelden
Rammed Earth House
In het geval van ons prijswinnende project Rammed Earth House was de reden om de draagconstrcutie te prefabriceren de afstand tot de bouwplaats. Wij hebben ons kantoor in Barcelona, terwijl de bouwplaats in Aragon was (3 uur rijden heen, 3 uur rijden terug). Daarom was de uitdaging om uit te werken hoe we een zeer complex ontwerp konden uitvoeren zonder in te boeten aan kwaliteit. We moesten namelijk het aantal bezoeken aan de bouwplaats terugbrengen tot een redelijk aantal. Bovendien wilden we een huis bouwen volgens de Passiefhuis standaard.
Als gevolg hiervan besloten we om een hybride systeem toe te passen. Aan de ene kant recycleden we de aarde die was uitgegraven voor de funderingen. Deze gebruikten we voor de bouw van een wand van geramde aarde. Dat is een arbeidsintensief proces, maar als het eenmaal van start is, is verdere tussentijdse supervisie niet nodig. Vervolgens voeren we de rest van de draagconstructie uit met een frame van houtskeletbouw dat volledig volgens de Passiefhuis standaard is gemaakt. Dat wil zeggen, met isolatie in de panelen opgenomen en alle naden netjes afgetapet. Op die manier konden we een complexe dakvorm realiseren. Het hele systeem is in 3D ontworpen, daarna samen met de fabriek uitgewerkt.
Uiteindelijk is de geprefabriceerde draagconstructie in twee weken gemonteerd ter plekke. Daarbij was de marge voor fouten slechts 1mm! Dat heeft ons veel bezoeken aan de bouw gescheeld. Daarna hebben we natuurlijk de afbouw moeten overzien. Daarvoor hadden we gelukkig een briljante aannemer die zeer secuur werkte, en een opzichter die ook dichtbij woonde en de opleiding tot Passivhaus tradesperson had genoten. Onze bezoeken vonden eens per drie weken plaats, met daartussen sessies over Zoom met de aannemer en de opzichter, ongeveer elke paar dagen. Het huis is perfect gebouwd en de klanten zijn dolgelukkig.
Woning in IJburg
In ons project in IJburg, Amsterdam, maakten we ook gebruik van een geprefabriceerde draagconstructie. In dit geval van beton. Dit was ook hier een voordeel. Het is namelijk eenvoudig is om van Barcelona naar Amsterdam te reizen, maar we vinden het niet erg duurzaam. Dus ook hier moesten we het aantal bezoeken aan de bouw beperken. De aannemer had een gespecialiseerde ingenieur in zijn team die in 3D de exacte betonpanelen uitwerkte. In die panelen was alle wapening, bedrading en leidingwerk al opgenomen. Wij konden dus eenvoudig tijdens digitale meetings de uitvoeringsdetails controleren en eventuele wijzigingen aanbrengen.
De draagconstructie is vervolgens met een kraan in zes weken in elkaar gezet, waarna de afbouwfase kon beginnen. Waarom duurt dit langer dan bij een houten draagconstructie? Omdat het systeem van de vloeren ter plekke afgestort moet worden met een laag beton, die vervolgens moet drogen. Is de draagconstructie precies geworden zoals gepland? Jazeker. Op dit moment wordt de woning afgebouwd, oplevering zal plaatsvinden eind december.
